Sự thật tin đồn rau củ dễ nhiễm độc hơn rau lá

GiadinhNet - Thời gian gần đây, lại rộ lên tin đồn: Rau củ nhiễm độc và gây nguy hại cho sức khỏe con người còn hơn rau dạng lá. (!?)

Việc dùng vô tội vạ các loại thuốc trừ sâu, không để thời gian cách ly theo quy định trước khi thu hoạch của một số bộ phận người trồng rau khiến không ít bà nội trợ đua nhau "tẩy chay" các loại rau lá, chuyển sang dùng ăn củ quả với tâm lý: Củ quả có vỏ sẽ an toàn hơn. Tuy nhiên, thời gian gần đây, lại rộ lên tin đồn: Rau củ nhiễm độc và gây nguy hại cho sức khỏe con người còn hơn rau dạng lá. (!?)

 

Trồng rau sạch theo đúng quy trình để bảo đảm sức khỏe cho người tiêu dùng. Ảnh: PV

 

"Tẩy chay" rau dạng lá…

Phun thuốc trừ sâu không rõ nguồn gốc xuất xứ, thậm chí tiến hành thu hoạch rau chỉ sau một ngày phun thuốc khiến vô số rau bày bán trên thị trường vẫn "ngậm" trong mình hóa chất chưa kịp phân hủy, dễ gây ngộ độc cho người sử dụng.

Tình trạng rau không an toàn, rau "bẩn" dường như đã trở thành vấn nạn rất khó kiểm soát.Trước thực trạng đó, không ít bà nội trợ đã tìm giải pháp cứu nguy cho sức khỏe gia đình bằng cách hạn chế dùng rau dạng lá mà chủ yếu chỉ ăn củ, quả. Thậm chí, có người còn "tẩy chay" tất cả các rau dạng lá vì cho rằng, dù có phun thuốc thì rau dạng củ vẫn có lớp vỏ bên ngoài bảo vệ, chỉ cần gọt hơi sâu lớp vỏ một chút là an toàn.

Chị Nguyễn Thị Liên (190 Lò Đúc, Hà Nội) cho biết: "Nhiều lần mua những bó rau muống xanh non trông rất bắt mắt về chế biến, nhưng khi luộc lên thì nước xanh lét, trông rất ghê nên chẳng dám ăn lại đổ đi. Báo chí cũng nói người nông dân thường trồng hai ruộng rau khác nhau, ruộng trồng để bán thì phun thuốc còn ruộng trồng để ăn thì họ không phun thuốc. Ghê quá nên đợt này tôi gần như loại bỏ hẳn các loại rau dạng lá, mà chuyển sang mua các loại rau dạng củ quả về chế biến cho an toàn".

Một số bà nội trợ khác thì thi thoảng vẫn mua rau dạng lá để khỏi gây ngán cho bữa ăn gia đình. "Nhà tôi rất ít ăn rau dạng lá, nhất là rau trái mùa khi gần như không mua. Nhưng ăn củ quả mãi cũng chán, không nuốt nổi nên thi thoảng gặp loại rau trông có vẻ cằn cỗi, xấu mã thì tôi vẫn mua về, chứ không bao giờ mua loại rau xanh mơn mởn, bóng mướt”- một bà nội trợ tâm sự.

 

Phun thuốc trừ sâu bừa bãi sẽ ảnh hưởng cả người trồng và người sử dụng rau. Ảnh: TL

Nguy cơ nhiễm thuốc trừ sâu là… như nhau!

Tuy nhiên, thời gian gần đây trong dư luận lại rộ lên thông tin được lan truyền với tốc độ chóng mặt rằng ăn rau dạng củ có nguy cơ "dính" bệnh nhiều hơn cả rau lá. Trước những luồng thông tin trái chiều này, PV Báo GĐ&XH Cuối tuần đã trao đổi với tiến sĩ Ngô Vĩnh Viễn (Viện trưởng Viện Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn).

Tiến sĩ Ngô Vĩnh Viễn cho rằng: Quan niệm rau dạng củ an toàn hơn rau dạng lá là hoàn toàn không chuẩn xác. Bất cứ loại thuốc trừ sâu phun bảo vệ cho loại cây nào thì đều có tác dụng trên loại đó, thuốc bảo vệ lá sẽ phòng sâu bệnh trên lá, thuốc bảo vệ củ sẽ ngấm vào củ và có tác dụng phòng sâu bệnh cho củ. Vì thế, nguy cơ nhiễm thuốc trừ sâu ở rau dạng củ hay rau dạng lá là như nhau, không phải ăn rau dạng củ an toàn thì ít bị nhiễm thuốc trừ sâu hơn rau dạng lá. 

Tiến sĩ Ngô Vĩnh Viễn cho hay, thuốc trừ sâu hại cho rau củ có hai nhóm gồm nhóm thuốc tiếp xúc và nhóm thuốc nội hấp. Nhóm thuốc tiếp xúc được sử dụng để phun trực tiếp vào chỗ có sâu bệnh, còn nhóm thuốc nội hấp là nhóm thuốc để phun ở lá nhưng có tác dụng bảo vệ củ. Tuy nhiên, khi phun thuốc bảo vệ củ vào lá cây thì những con sâu nếu ăn lá đã được phun thuốc cũng sẽ bị tiêu diệt, các loại thuốc này bán khá nhiều trên thị trường.

 

"Như vậy rõ ràng là có hai cơ chế thuốc, một là thuốc dạng tiếp xúc trên mặt lá, khi phun vào lá, tiếp xúc trên lá sâu ăn phải hoặc phun thẳng vào sâu thì sâu chết. Còn cơ chế thứ hai là với loại thuốc nội hấp, sau khi phun vào lá thì thuốc đó sẽ được nội hấp vào cây, con sâu ăn hoặc chiết dịch từ cây thì sâu sẽ chết"- Viện trưởng Viện Bảo vệ thực vật cho hay.

 

Tuy nhiên, trên thực tế, bất kỳ nhóm thuốc trừ sâu bệnh trên rau quả nào khi đem ra sử dụng cũng phải được phép đăng ký sử dụng và có hướng dẫn cụ thể về ngưỡng an toàn cho từng liều lượng. Và phần lớn tất cả các loại thuốc sử dụng cho sâu bệnh trên lá được quy định phải có thời gian cách li ít nhất là 7 ngày trước khi thu hoạch bán đến tay người tiêu dùng. "Nếu thực hiện theo đúng quy định thì các loại thuốc trừ sâu không ảnh hưởng gì đến sức khỏe con người, nhưng vấn đề là người sản xuất có thực hiện hay không, có phun đúng liều lượng và đảm bảo thời gian cách ly không hay lại phun quá liều lượng cho rau xanh tốt, bắt mắt và thu hoạch ngay sau khi phun thuốc để rau được tươi", tiến sĩ Viễn nói.

Tiến sĩ Ngô Vĩnh Viễn còn cho hay, rau củ là loại tiếp xúc với đất, nằm trong đất, tiếp xúc với các vi sinh vật trong đó có những vi sinh vật có hại. Ví như củ cà rốt có lớp vỏ mỏng  lại nằm trong đất thì vi khuẩn đường ruột còn dễ nhiễm hơn là đối với rau lá. Củ su hào là loại mọng nước hơn các loại củ khác, nếu mà sử dụng phân đạm thì sẽ củ su hào với cơ chế hút nước nhiều sẽ hút phân đạm, đó chính là nitrit độc hại, củ này hút chất đó còn cao hơn lá, lưu giữ trong củ với hàm lượng cao hơn rau lá.

 

"Hoặc với cơ chế như ở nhóm thuốc nội hấp khi phun vào lá thì thuốc sẽ được nội hấp vào cây, con sâu ăn hoặc chiết dịch từ cây thì sâu sẽ chết. Mà với thuốc nội hấp thì loại rau nào giữ nước nhiều thì rau đó sẽ càng bị nhiễm nhiều. Tương tự như thế thì phân đạm cũng vậy. Rau nào chứa nước nhiều, hút nước nhiều, hút nhiều dung dịch có đạm thì sẽ chứa nhiều nitrit. Ví dụ rau muống càng xanh non mơn mởn, luộc nước xanh lè thì rau đó chắc chắn nhiều hàm lượng nitrit. Rau cần có cũng cơ chế hút nước như vậy", Viện trưởng Viện Bảo vệ thực vật khẳng định. 

 

Rau củ nhiễm kim loại nặng nhiều hơn...   Ngoài nguy cơ nhiễm thuốc trừ sâu, các loại củ có nguy cơ nhiễm kim loại nặng nhiều hơn là rau dạng lá. Kim loại nặng nhiễm vào cây thông qua đường rễ, kim loại nặng không chỉ ở đất mà cả phân bón như kali, phân lân... cũng chứa hàm lượng kim loại.   Rau dạng củ gần rễ đồng thời chiếm diện tích phần lớn của cây nên khả năng nhiễm kim loại cao hơn lá. Kim loại nặng còn có trong nước tưới tiêu nếu không sạch, mà rau củ hút nước, trữ nước nhiều hơn rau lá. Nếu nước nhiễm chì, nhiễm asen mà rau củ hút nước trữ trong củ thì rõ ràng rau củ nhiễm nhiều hơn rau lá. Vì thế, củ bị nhiễm kim loại nhiều, nhanh hơn lá… Ăn phải rau củ nhiễm kim loại nặng sẽ dẫn đến các bệnh về đường ruột, men tiêu hóa bị ức chế, ức chế quá trình oxy hóa trong cơ thể. Tích tụ asen, thủy ngân, chì… sẽ vô cùng gây nguy hại cho sức khỏe con người. Bây giờ nhiều loại thuốc sau khi phun trên rau lá sẽ bị phân hủy dưới ánh nắng mặt trời, thuốc tác động nhanh đến dịch hại nhưng nhanh phân hủy dưới tác động của môi trường. Các loại thuốc bây giờ được làm ra với độ tinh khiết rất cao, ít tạp chất nhưng thuốc nhập lậu không rõ xuất xứ thì tạp chất lớn hơn nhiều. Nhưng về cơ bản, các loại thuốc hóa học phần lớn dưới tác động của ánh nắng mặt trời, nó sẽ bị phân hủy. Vậy thì thuốc ở rau ăn lá còn phân hủy nhanh hơn rau ăn củ. Ngược lại, rau ăn củ thì tích tụ kim loại nặng, nước nhiễm độc còn nặng hơn. Ví dụ nitrit thuốc nội hấp thì có trong củ nhiều hơn bởi củ giữ nước nhiều hơn". (Tiến sĩ Ngô Vĩnh Viễn- Viện trưởng Viện Bảo vệ thực vật- Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn)

 

Lã Xưa/gia đình.net