TP - Hôm qua, 18-7, Kiểm toán Nhà nước (KTNN) công bố
kết quả kiểm toán niên độ ngân sách năm 2010. Theo đó, KTNN chỉ ra nhiều
sai phạm tại hàng loạt ngân hàng và các tập đoàn, tổng công ty nhà
nước. Đặc biệt, phát hiện nhiều bê bối tại Cty mua bán nợ Việt Nam (Bộ
Tài chính).
Kiểm toán Nhà nước cho biết, Cty mua bán nợ VN hoạt động không hiệu quả, thanh khoản kém và có nguy cơ mất vốn. Ảnh: Hồng Vĩnh. |
Qua kiểm toán Cty TNHH MTV mua bán nợ Việt Nam (DATC-Bộ
Tài chính), KTNN phát hiện đơn vị này không thực hiện đầy đủ chức năng
nhiệm vụ chính là mua nợ và đầu tư dài hạn tái cấu trúc doanh nghiệp.
Hiệu quả sử dụng vốn của DATC rất thấp, cho vay không đúng chức năng
nhiệm vụ, không hiệu quả, thanh khoản kém và có nguy cơ mất vốn.
Trong đó, DATC đã gửi 110 tỷ đồng vào Cty cho thuê tài
chính ALCII (thuộc Agribank). Nhưng đến 31-12-2011, các hợp đồng gửi
tiền đã quá hạn 2 năm, DATC chỉ thu được 12,68 tỷ đồng tiền lãi, có nguy
cơ mất vốn ước tính trên 70 tỷ đồng.
Theo báo cáo của KTNN, năm 2010, DATC đã sử dụng nợ
phải thu và tài sản tồn đọng đã mua để góp vốn thành lập Cty CP Xi măng
Bắc Kạn- DATC. Nhưng trước khi góp vốn, DATC đã không thuê thẩm định
giá, không xử lý tài chính đối với các khoản nợ và tài sản tồn đọng này.
Thực tế, DATC đã cùng Cty CP xây dựng Thái Nguyên, Cty
Khoáng sản và xây dựng Hà Nội tự định giá giá trị nợ và tài sản đã mua
của Cty CP xây dựng Thái Nguyên để làm căn cứ góp vốn 21,8 tỷ đồng, giảm
so với giá trị sổ sách 62,18 tỷ đồng.
Tại thời điểm tháng 3-2011, DATC đã xóa nợ 26,69 tỷ
đồng cho Cty CP đầu tư xây dựng công trình 134 không căn cứ theo báo cáo
tài chính năm 2010, không đúng quy định tại Thông tư 33 ngày 11-3-2010
của Bộ Tài chính về Điều lệ tổ chức hoạt động của DATC.
Vay tái cấp vốn có “vấn đề”
Qua kiểm toán báo cáo tài chính năm 2010 của 8 tổ chức
tín dụng, ngân hàng, bảo hiểm và Ngân hàng Nhà nước (NHNN), KTNN phát
hiện NHNN đã áp dụng lãi suất tái cấp vốn thấp hơn nhiều lãi suất huy
động trên thị trường cho các ngân hàng thương mại (NHTM).
Qua đó đã tạo điều kiện cho một số tổ chức tín dụng lợi
dụng, như một nguồn vốn giá rẻ ưu đãi, không cơ cấu lại các khoản đầu
tư để trả nợ đúng hạn, làm gia tăng dư nợ vay tái cấp vốn của các NHTM.
Cùng đó, nhiều khoản vay tái cấp vốn năm 2010 phải gia hạn và việc gia hạn nợ không đúng quy định.
Cụ thể, tổng số nợ gia hạn năm 2010 là 68.250 tỷ đồng,
chiếm 58% tổng doanh số cho vay. Các khoản vay thời hạn 90 ngày được gia
hạn đến lần thứ 4 làm thời gian vay kéo dài 389 ngày, trong khi quy
định thời gian cho vay không quá 1 năm và thời gian gia hạn không vượt
quá thời gian cho vay lần đầu.
Ví dụ, như Ngân hàng Công thương (Vietinbank) gia tăng
huy động vốn từ các tổ chức tín dụng, vay NHNN và huy động khác đã làm
ảnh hưởng đến tính ổn định và công tác cân đối vốn hoạt động trong kinh
doanh.
Năm 2010, tổng nguồn vốn huy động trên thị trường 2 và
huy động khác là 133.871 tỷ đồng, tăng 61.940 tỷ đồng so với năm 2009
(tương đương tăng 86,2%) và chiếm 39,38% tổng nguồn vốn huy động của
Vietinbank.
Theo Phó tổng KTNN Lê Minh Khái, lãi suất tái cấp vốn
là một công cụ giúp cải thiện tính thanh khoản cho ngân hàng cũng như
tài trợ cho những nội dung cụ thể. Vì vậy, KTNN đã kiến nghị với NHNN
xem xét thực hiện đánh giá công cụ này sao cho đúng quy định, mục tiêu.
Tại Vietinbank, tài sản cố định là quyền sử dụng đất,
tài sản cố định đã bàn giao hoặc điều chuyển (nhà ở, trụ sở làm việc…)
không được theo dõi đầy đủ, hạch toán tăng giảm trên sổ kế toán.
Năm 2010, Vietinbank tăng các khoản đầu tư chứng khoán,
trong đó có khoảng 4.906 tỷ đồng là chứng khoán nợ do các tổ chức tín
dụng trong nước phát hành, hơn 10.318 tỷ đồng là chứng khoán do các tổ
chức kinh tế trong nước phát hành (EVN, xi măng Công Thanh, công ty
đường cao tốc, tập đoàn Sông Đà, Vinaconex…) và hơn 2.000 tỷ đồng chứng
khoán đầu tư đến ngày đáo hạn.
Còn tại Vietcombank, việc trích lập dự phòng rủi ro
tín dụng chưa chính xác, trong đó, một số hợp đồng chưa tính lãi phạt
quá hạn, hoặc không tính lãi với tổng số tiền 11,98 tỷ đồng.
Năm 2010, Ngân hàng phát triển Việt Nam (VDB) đã huy
động vốn vượt kế hoạch 3.872 tỷ đồng, dẫn tới đọng vốn, phải tăng cấp bù
chênh lệch lãi suất và phí quản lý từ ngân sách nhà nước lên tới 2.240
tỷ đồng.
Trước đó, VDB cũng tăng cấp bù lãi suất lần lượt là
1.535 tỷ đồng (năm 2008) và 1.731 tỷ đồng (năm 2009). Trong khi đó, VDB
đã cho vay thương mại ngoài các chương trình được nhà nước cho phép dẫn
tới kinh doanh lỗ 18,1 tỷ đồng, nợ quá hạn là 438 tỷ đồng.
Nhiều tập đoàn nợ nần chồng chất
Cty mua bán nợ VN (Bộ Tài chính) có vốn điều lệ 2.000 tỷ đồng bị KTNN cảnh báo có nguy cơ mất vốn ước tính trên 70 tỷ đồng. Ảnh: Hồng Vĩnh. |
Theo KTNN, qua kiểm toán năm tài chính 2010 tại nhiều
tập đoàn, tổng công ty nhà nước, cho thấy các doanh nghiệp có tỷ lệ vốn
bị chiếm dụng cao, nợ quá hạn và khó đòi lớn.
Cụ thể, nợ phải thu trên tổng tài sản của Tổng Cty
xây dựng Trường Sơn là 50,88%, Tổng Cty xây dựng đường thủy 37,58%, Tổng
Cty Cơ điện xây dựng nông nghiệp và thủy lợi 31,13%, Tập đoàn HUD
22,73%... Một số tập đoàn, tổng công ty khác có tỷ lệ vốn bị chiếm dụng
trên 22%.
Báo cáo của KTNN cũng cho thấy, đa số các tập đoàn,
tổng công ty rất “hăm hở” đầu tư ngoài ngành với số vốn lớn, như:
Vinalines đầu tư tới 672 tỷ đồng, bằng 10,37% vốn điều lệ, EVN đầu tư
hơn 4.551 tỷ đồng, bằng 4,13% vốn điều lệ, Tổng Cty Xi măng VN đầu tư
634,9 tỷ đồng, chiếm 5,27% vốn điều lệ…
Một điều đáng chú ý, có tới 11/21 tập đoàn, tổng công
ty hoạt động kinh doanh chủ yếu dựa trên vốn chiếm dụng, vốn vay, sử
dụng vốn sai mục đích...
Trong đó, một số doanh nghiệp có hệ số nợ phải trả trên
vốn chủ sở hữu và lợi ích của cổ đông thiểu số rất cao, như: Tổng Cty
Xây dựng Trường Sơn có hệ số nợ phải trả gấp 9,19 lần vốn chủ sở hữu,
Tổng Cty cơ điện xây dựng nông nghiệp và thủy lợi là 4,39 lần, Tổng Cty
xây dựng và phát triển hạ tầng là 4,79 lần, Tập đoàn HUD là 4,01 lần,
EVN là 3,83 lần, Vinacomin là 2,15 lần… Các doanh nghiệp sử dụng vốn vay
nợ nhiều dễ gặp phải nguy cơ mất an toàn vốn, mất cân đối tài chính.
Ông Lê Minh Khái, Phó tổng KTNN, cho biết tỷ lệ đầu tư
ngoài ngành của một số tập đoàn, tổng công ty chủ yếu là vào lĩnh vực
bất động sản, chứng khoán, tài chính… Do vậy, gặp lúc thị trường bất lợi
nên không có hiệu quả hoặc lợi nhuận không cao, thậm chí thua lỗ.
“Việc thoái vốn đầu tư ngoài ngành nếu càng để lâu
càng thiệt hại lớn. Nhưng trong điều kiện hiện nay, việc thoái vốn rất
khó khăn. Nếu doanh nghiệp nào có lời thì hoan nghênh.
Còn doanh nghiệp nào bị lỗ, gây thiệt hại vốn nhà nước
thì phải kiểm điểm, đánh giá lại xem có làm trái quy định, trình tự thủ
tục đầu tư không, mức độ sai phạm pháp luật nghiêm trọng thế nào… Từ đó,
tham mưu cho các cơ quan pháp luật điều tra, xử lý”.
Ngoài ra, KTNN cũng cho biết, đa số các doanh nghiệp bị
kiểm toán chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ xác định, kê khai thuế và các
khoản phải nộp ngân sách nhà nước. Tổng số thuế và các khoản phải nộp
ngân sách tính đến cuối năm 2010 của 21 tập đoàn, tổng công ty được kiểm
toán là 7.579 tỷ đồng, trong đó, KTNN kiến nghị tăng thu thêm 545 tỷ
đồng.
Theo website của Cty mua bán nợ và tài sản
tồn đọng doanh nghiệp (DATC), năm 2003, Chính phủ cho phép công ty DATC
với vốn điều lệ 2.000 tỷ đồng do ngân sách nhà nước cấp. Nhiệm vụ chính
là mua lại nợ và các tài sản tồn đọng của doanh nghiệp, kể cả quyền sử
dụng đất mà các doanh nghiệp sử dụng để bảo đảm cho các khoản vay. DATC
đã giúp xử lý nợ và tài sản, làm lành mạnh tài chính của doanh nghiệp,
thúc đẩy quá trình sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp.
|
Quỳnh Nga/tiền phong
0 nhận xét:
Đăng nhận xét